Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2009

Σε ποιόν ανήκει η γη;


«Ο ένας αφέντης του κόσμου πίσω από τον άλλον εξαφανίζεται, ενώ η γη παραμένει. Μόλις κάποιος χτυπήσει με το πόδι του τη γη, λέει: «Αυτό είναι δικό μου!». Πριν προλάβει ο ήχος της φωνής του να χαθεί, έρχεται ο θάνατος και τον κάνει βουβό. Έρχεται ο δεύτερος, ο τρίτος, ο τέταρτος.Μετά από τον Ραμσή ο Δαρείος, μετά από τον Δαρείο ο Αλέξανδρος, ύστερα ο Κάρολος, ο Πέτρος, ο Ναπολέων. Ο καθένας χτυπά με το πόδι του και ονομάζει τη γη δική του. Όμως, όπως έρχονται, έτσι και φεύγουν. Έρχονται με θόρυβο, με το ταχύτατο τραίνο, στα φτερά του χρόνου, και με το ίδιο τραίνο φεύγουν βιαστικά προς την αντίθετη κατεύθυνση. Μόλις κάθισαν, μόλις έγραψαν στον εαυτό τους χαρτιά ιδιοκτησίας για τη γη, μόλις κατέβασαν τον μπόγο τους και βρέθηκαν στην καρέκλα, τότε ξαφνικά τα αόρατα φτερά που τους έφεραν τους πιάνουν χωρίς να το αισθανθούν και τους παίρνουν με την ίδια ταχύτητα...


Σε ποιόν ανήκει η γη;
Μόνο μία απάντηση είναι ακριβής: Σε κανέναν. Η γη δεν είναι κανενός από μας. Είναι ιδιοκτησία εκείνου στον οποίο ανήκει και όλος ο υπόλοιπος κόσμος.
Δεν μπορεί να είναι ιδιοκτησία κάποιου από τον οποίο εκείνη είναι πιο δυνατή και πιο μακροχρόνια. Είναι ιδιοκτησία εκείνου που υπήρχε πριν απ’ αυτήν και θα υπάρχει και μετά απ’ αυτήν».

[Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς. Αργά βαδίζει ο Χριστός.
Εκδόσεις Εν Πλω, Αθήνα 2008, σελ. 126-127, 139
]

Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2009

Αυτοπροστασία και θάνατος


"Το κύριο εμπόδιο στην πορεία για την καλλιέργεια της καρδιάς είναι ο φόβος μας μπροστά στην οδύνη, τη θλίψη της ψυχής, την τραγωδία του νου. Φοβόμαστε μήπως πονέσουμε και για τον λόγο αυτό περιορίζουμε και θωρακίζουμε την καρδιά μας. Φοβόμαστε ν’ αντικρίσουμε και να δούμε, ν’ ακούσουμε και ν’ αφουγκραστούμε, φοβόμαστε να βλέπουμε κάποιον να υποφέρει και να ακούμε την κραυγή της ψυχής του. Επιπλέον, κλεινόμαστε στους εαυτούς μας. Και εξαιτίας του γεγονότος αυτού γινόμαστε ολοένα και περισσότερο σφιχτοί και δέσμιοι του αυτοπεριορισμού μας.

Ο Merejkovski, στο εκπληκτικό ποίημά του «Κοράλλια», γράφει ότι τα κοράλλια είναι οι πιο ευαίσθητοι θαλάσσιοι οργανισμοί. Για να προστατευθούν από την καταστροφή, περιβάλλονται από πολύ σκληρό υλικό (αυτό ακριβώς είναι το κοράλλι) το οποίο τελικά και τα σκοτώνει. Το ίδιο συμβαίνει και με τον άνθρωπο που υπερασπίζεται τον εαυτό του από την οδύνη και τη θλίψη, από τα βάσανα, από τον τρόμο, από το φόβο που θα μπορούσε να του προκαλέσει η λύπη και η στενοχώρια των άλλων ανθρώπων, η αρρώστια και ο θάνατός τους, με μια λέξη όλη η φρίκη της ζωής πάνω στη γη. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι αληθινά προστατευμένος, ταυτόχρονα όμως βιώνει έναν εσωτερικό θάνατο".

[Α. Bloom. Το μυστήριο της ίασης. Εκδόσεις Εν Πλω, Αθήνα 2008, σ. 33-35]

Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2009

Πατρίδα

'Πατρίδα ονόμαζαν κάποτε οι άνθρωποι τη γη (το χώμα και το τοπίο) όπου γεννήθηκαν, εντάχθηκαν σε οικογένεια και σε κοινότητα, πήγαν σχολειό, έζησαν την εκκλησιά, δηλαδή τη Γιορτή, ψηλάφησαν αισθητά την Ιστορία, άσκησαν τον δημιουργικό τους μόχθο, έθαψαν αγαπημένους νεκρούς. Σήμερα αυτή η πατρίδα δεν υπάρχει, μια τίμια και ευφυής δημοσκόπηση θα το πιστοποιούσε άμεσα. Για τα εννέα δέκατα του πληθυσμού που ζουν στις πανομοιότυπες, απρόσωπες, τάχα και πόλεις του ελλαδικού οικιστικού πρωτογονισμού, η ελληνικότητα είναι κρατική υπηκοότητα, τίποτε άλλο. Σώζεται ακόμα ένα φθίνον γλωσσικό ιδίωμα, μια ρητορική και ευτελισμένη «εθνική ιδεολογία», κάποιο φολκ-λορ γραφικών ιδιαιτεροτήτων.'

[Χ. Γιανναράς. Γιατί η αποσιώπηση των «εθνικών θεμάτων». Καθημερινή 11/10/2009]

Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009

Σύγχρονη λογική


«Όταν ένα κι ένα δεν κάνει πλέον δύο, όταν τα ψέματα και οι έντεχνες διαδόσεις οδηγούν έθνη σε πόλεμο, όταν οι απαιτήσεις της συντήρησης συντρίβονται στα βράχια της κατανάλωσης, τότε η νοημοσύνη γίνεται συνεχής πηγή εκνευρισμού, και συνεπώς περιττή. Είναι σαν να εφαρμόζεις κοινή λογική σε τρελοκομείο».

[Σχόλιο του Thomas Vesely στους πρόσφατους Times του Λονδίνου]

Παρασκευή 9 Οκτωβρίου 2009

Παιδεία καθήκοντος


"Αυτό που δυστυχώς κυριαρχεί στις σχολικές τάξεις είναι η αταξία. Η παντελής έλλειψη σεβασμού όχι μόνο προς τον διδάσκοντα, αλλά και προς κάθε αξία... Η σύγχρονη "φιλοσοφία" της παιδείας συνίσταται στο να μην κάνεις ό,τι θα όφειλες να κάνεις, όπως παραδείγματος χάριν να μορφωθείς... Μπορεί σήμερα στα παιδιά να διδάσκονται πολλά (τα πλείστα μηδαμινά), ένα μόνο δεν διδάσκεται: το καθήκον. Δημιουργήσαμε μια παιδεία δικαιωμάτων, για να την κάνουμε τάχα πιο δημοκρατική, και όχι παιδεία καθήκοντος. Το παιδί μαθαίνει και αξιοποιεί μέχρι υπερμέτρου καταχρήσεως τα παρασχεθέντα (κι όχι κατακτηθέντα) δικαιώματα, αλλά αγνοεί ή μάλλον περιφρονεί τις υποχρεώσεις του. Λείπει από αυτήν [την παιδεία] ο φρονηματισμός και το φρόνημα".

[Σ. Καργάκος, Ελληνική Παιδεία: ένας νεκρός με... μέλλον.
Εκδόσεις Αρμός 2008, σ. 117-118]

Σάββατο 3 Οκτωβρίου 2009

Φρόνημα και τιμωρία


"Θέλουμε όχι παιδιά φρόνιμα, αλλά παιδιά με γενναίο φρόνημα. Διότι οι γενναιόφρονες μαθητές μπορεί να ατακτούν, αλλά γνωρίζουν πρωτίστως να δέχονται την τιμωρία, λέξη που σημαίνει στα Αρχαία Ελληνικά βοήθεια. Με την τιμωρία βοηθούμε, δεν αδικούμε. Δυστυχώς, με το καθεστώς της ασυδοσίας δημιουργούμε παιδιά θρασύδειλα, που θέλουν να ασχημονούν χωρίς να τιμωρούνται. Αυτό όμως είναι η μεγάλη τιμωρία τους (όχι με την αρχαία σημασία), διότι την τιμωρία που δεν επιβάλλει το σχολείο, την επιβάλλει η ζωή, που συχνά δεν τιμωρεί, βασανίζει."


[Σ. Καργάκος, Ελληνική Παιδεία: ένας νεκρός με... μέλλον. Εκδόσεις Αρμός 2008, σ. 73-74]