Τρίτη 25 Αυγούστου 2009

Εν μέσω πυρός


Με αφορμή την τελευταία καταστροφική πυρκαγιά στην Αττική, θυμήθηκα την Προσευχή του Αζαρία και των Τριών Παίδων μέσα στην κάμινο του πυρός, από το προφητικό βιβλίο του Δανιήλ, που την ακούμε στους ναούς το Μέγα Σάββατο. Είναι πάντα επίκαιρη, ιδίως όμως σε καιρό συμφορών. Ένα μικρό απόσπασμα (επιλογή και υπογράμμιση δική μου):


ΚΑΙ συστάς Αζαρίας προσηύξατο ούτως και ανοίξας το στόμα αυτού εν μέσω του πυρός είπεν· Ευλογητός ει, Κύριε ο Θεός των πατέρων ημών, και αινετόν και δεδοξασμένον το όνομά σου εις τους αιώνας, ότι δίκαιος ει επί πάσιν, οις εποίησας ημίν, και πάντα τα έργα σου αληθινά, και ευθείαι αι οδοί σου, και πάσαι αι κρίσεις σου αληθιναί, και κρίματα αληθείας εποίησας κατά πάντα, α επήγαγες ημίν και επί την πόλιν την αγίαν την των πατέρων ημών Ιερουσαλήμ, ότι εν αληθεία και κρίσει επήγαγες ταύτα πάντα, δια τας αμαρτίας ημών. Ότι ημάρτομεν και ηνομήσαμεν αποστήναι από σου και εξημάρτομεν εν πάσι και των εντολών σου ουκ ηκούσαμεν, ουδέ συνετηρήσαμεν ουδέ εποιήσαμεν καθώς ενετείλω ημίν, ίνα ευ ημίν γένηται. και πάντα, όσα επήγαγες ημίν και πάντα όσα εποίησας ημίν, εν αληθινή κρίσει εποίησας...

Μήπως έχουμε ξεχάσει να 'διαβάζουμε' τη μεταφυσική διάσταση των γεγονότων και να διδασκόμαστε από αυτά;

[Δανιήλ, κεφ. γ', Προσευχή Αζαρίου]

Κυριακή 23 Αυγούστου 2009

"Ως και ημείς..."


"
Δούλε πονηρέ, πάσαν την οφειλήν εκείνην αφήκα σοι επεί παρεκάλεσάς με. Ουκ έδει και σέ ελεήσαι τον σύνδουλόν σου ως και εγώ σε ηλέησα;"

Υπάρχει άραγε πιο αδυσώπητος λόγος που μπορεί να ακούσει κανείς, και να ξέρει ότι δυστυχώς είναι απόλυτα αληθινός, και να σκέφτεται ότι στο χέρι του ήταν να τον αποφύγει; Αφού υπάρχει η αψευδής διαβεβαίωση, δυο σειρές παρακάτω: "Ούτω και ο πατήρ μου ο επουράνιος ποιήσει υμίν, εάν μη αφήτε έκαστος τω αδελφώ αυτού από των καρδιών υμών τα παραπτώματα αυτών".
[Ματθ. ιη' 32,35]

Κυριακή 16 Αυγούστου 2009

Άνθρωπος ελεύθερος


Ο άνθρωπος, η κορωνίδα της δημιουργίας, έχει μέσα του το επικίνδυνο δώρο της ελευθερίας. Γι’ αυτό και ο ίδιος είναι επικίνδυνος και κουραστικός για όλα τα συστήματα και τις θεωρίες.


Σωτηρία του δεν είναι η έξωθεν παροχή αγαθών. Δεν μπαίνει ο άνθρωπος σε κατασκευασμένο από τρίτους παράδεισο. Ο παράδεισος, ως έκπληξι ζωής, ανατέλλει από τον κάθε έναν άνθρωπο: «Η βασιλεία του Θεού εντός ημών εστιν».

Μέσα στον άνθρωπο κυοφορείται το θαύμα του ‘εξαίφνης’, η αλλαγή, η έκπληξι, ο αιφνιδιασμός. Μπορεί να μετανοήσει, να μεταμορφωθή, να αλλάξη νου και μορφή. Σου επιφυλάσσει εκπλήξεις. Μπορεί ο έσχατος να γίνει πρώτος και ο πρώτος έσχατος. Δεν προδιαγράφεται η ζωή του. Δεν υπολογίζεται η αξία του. Είναι ένα ον εν εξελίξει. Βρίσκεται εν πορεία. Μένει πάντοτε ο ίδιος, γινόμενος εξ ολοκλήρου άλλος θεία χάριτι.

[Αρχιμ. Βασιλείου. Λειτουργικός τρόπος. Ι. Μ. Ιβήρων 2004]

Πέμπτη 13 Αυγούστου 2009

Φιλοκαλική ανάγνωση


«Όπως σε μια έκλειψη ηλίου, για να αντέξουμε το πορτοκαλί χρώμα της δόξης του φωτός και να μη χάσουμε την όρασή μας χρησιμοποιούμε θαμπόγυαλο, έτσι για να διατηρήσω την ψυχική μου γαλήνη σ’ αυτόν τον κόσμο των παραισθήσεων, στηρίζομαι θρησκευτικά. Αυτός είναι ο λόγος που διαβάζω ιερά κείμενα.

«... Η Φιλοκαλία είναι ένα βιβλίο, που πολλές φορές θυμούμαι την παιδική μου ηλικία διαβάζοντάς το. Ο Πλάτων πολύ λίγο νοιάζεται για μένα και δεν απλώνει να με κρατήσει, ενώ ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής και όλοι οι άλλοι είναι σα να λένε: ‘Άντε, μωράκι μου, κοιμήσου’. Αυτός είναι ο λόγος που τους διαβάζω».

[Ν.-Γ. Πεντζίκης. Από το βιβλίο του Α. Κεσελόπουλου:
Από τον Παπαδιαμάντη στον Πεντζίκη
.
Εκδόσεις Το Παλίμψηστον 2003, σελ. 214, 216
]

Κυριακή 9 Αυγούστου 2009

Κατανάλωση και ευτυχία


«Από ανθρώπους σαν τον κουρέα της Βελλόρε έμαθα ότι η ικανοποίηση είναι μια κατάσταση εσωτερική, μια αλήθεια που εύκολα χάνεται μέσα στο θόρυβο της φορτικής διαφήμισης στη Δύση. Εδώ συνεχώς μας παρακινούν να πιστεύουμε ότι η ικανοποίηση έρχεται απ’ έξω, και ότι μπορεί να συντηρηθεί μόνο αν αγοράσουμε ακόμη ένα προϊόν... Σε μια καταναλωτική κοινωνία, οι προσδοκίες δεν τολμούν να σταματήσουν σε κάποια οροφή, διότι μια αναπτυσσόμενη οικονομία βασίζεται σε αυξανόμενες προσδοκίες. Εκτιμώ την προσφορά των καταναλωτικών κοινωνιών που παλεύουν για όλο και καλύτερα προϊόντα. Στην ιατρική βασίζομαι σε τέτοια προϊόντα κάθε μέρα. Ωστόσο, πιστεύω επίσης ότι εμείς στη Δύση έχουμε κάτι να μάθουμε από την Ανατολή για την πραγματική φύση της ικανοποίησης. Όσο περισσότερο αφήνουμε το επίπεδο ικανοποίησής μας να καθορίζεται από εξωτερικούς παράγοντες--καινούργιο αυτοκίνητο, μοντέρνα ρούχα, μια αξιοζήλευτη καριέρα, κοινωνική κατάσταση--τόσο περισσότερο χάνουμε τον έλεγχο πάνω στην ίδια μας την ευτυχία»


[P. Brand & P. Yancey. Πόνος: ένα δώρο που κανένας δεν θέλει.
Θεσσαλονίκη, University Studio Press 2006, σσ. 398-99]

Σάββατο 1 Αυγούστου 2009

Η Ελλάδα που αντιστέκεται


"Η Ελλάδα που αντιστέκεται, δεν είναι λαμπερή. Είναι «ανώνυμη», πληθυσμιακά απαρτίζεται από άτομα με αξιακούς κώδικες που δεν χωρούν σε φωτογραφίες, από ανθρώπους που ντρέπονται να ζητούν ρουσφέτια, δεν είναι «ξερόλες», που όταν μιλάνε κοιτάζουν τον άλλο στα μάτια. Η Ελλάδα που αντιστέκεται είναι ο ταξιτζής που σε καλημερίζει μιλώντας στον πληθυντικό, οι γιωταχήδες που σταματούν για να περάσει ο πεζός, ο ταβερνιάρης που σου επισημαίνει «πολλά παραγγέλνετε, είναι αμαρτία», ο άγνωστος γιατρός του ΕΣΥ που σε αντιμετωπίζει σαν στενό συγγενή του, ο παπάς που κάνει τρισάγιο στον τάφο του πατέρα σου αρνούμενος να πάρει χρήματα, είναι τα παιδιά με το αλλόκοτο ντύσιμο που σηκώνονται στο τρένο και στα λεωφορεία, για να καθίσουν οι γέροντες. Πολλοί από αυτή την Ελλάδα που αντιστέκεται, δεν έχουν παρακολουθήσει ποτέ παράσταση στην Επίδαυρο".

[Κ. Λεονταρίδης. Ποιά Ελλάδα αντιστέκεται; Καθημερινή 1/8/2009]