Χριστιανοί και έθνος

"Τὰ λόγια τοῦ Παύλου καὶ τὰ συναισθήματά του γιὰ τὸ ἔθνος του [Ρωμ. θ΄ 2] ὑποδεικνύουν καὶ καθορίζουν τὴ στάσι τοῦ κάθε πιστοῦ ἀπέναντι τοῦ ἔθνους, στὸ ὁποῖο ἀνήκει. Βέβαια ὁ Χριστιανός, σὲ ὅποιο ἔθνος καὶ ἂν ἀνήκη, δὲν ξεχνᾶ ὅτι ἀνήκει πρῶτα-πρῶτα στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ, τὸν νέο Ἰσραήλ. Αὐτὸ ὅμως δὲν τὸν κάνει ἀδιάφορο γιὰ τὸ ἔθνος, ἀπὸ τὸ ὁποῖο προέρχεται κατὰ σάρκα. Ὁ Χριστιανὸς ἀγαπᾶ τὸ ἔθνος του καὶ τὸ πονεῖ. Χαίρεται γιὰ τὶς προόδους του καὶ λυπᾶται γιὰ τὶς ἀτυχίες του, χωρὶς ὅμως νὰ ἐπαίρεται γι᾿ αὐτὸ ἀλαζονικὰ οὔτε νὰ περιφρονῆ καὶ νὰ μισῆ τὰ ἄλλα ἔθνη. Ἐκεῖνο δὲ ποὺ τὸν ἐνδιαφέρει ἰδιαιτέρως εἶναι ἡ πνευματικὴ κατάστασις τοῦ ἔθνους του. Ὁ Χριστιανὸς ποὺ πίστεψε ἀκλόνητα ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ μόνη ἐλπίδα καὶ σωτηρία, θέλει νὰ τὸν γνωρίσουν ὅλοι οἱ ὁμοεθνεῖς του καὶ νὰ τὸν κάνουν προσωπικό τους σωτῆρα. Χαίρεται λοιπόν, ὅταν βλέπη νὰ πιστεύουν ὁλοένα καὶ περισσότεροι συμπατριῶται του καὶ νὰ γίνωνται ἀγωνισταὶ τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀρετῆς· γιατὶ τότε καὶ τὸ ἔθνος στὸ σύνολό του συνδέεται στενότερα μὲ τὸν Θεὸ καὶ προάγεται πνευματικὰ καὶ εὐτυχεῖ. «Μακάριον τὸ ἔθνος οὗ ἐστι Κύριος ὁ Θεὸς αὐτοῦ» (Ψαλμ. λβ΄ 12). Ἀντίθετα λυπᾶται καὶ πονεῖ, ὅταν βλέπη τοὺς ὁμοεθνεῖς του νὰ ἀπορρίπτουν τὸν Θεό, νὰ ἀποστατοῦν ἀπὸ τὸν νόμο του καὶ νὰ ποδοπατοῦν τὶς ἐντολές του· γιατὶ ξέρει ὅτι τὸ ἔθνος ποὺ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν Θεό, βαδίζει πρὸς τὸν ἀφανισμὸ καὶ τὴν καταστροφή. Ἀλλὰ δὲν μένει σὲ αὐτὴ τὴ θεωρητικὴ καὶ συναισθηματικὴ στάσι ὁ Χριστιανός. Προχωρεῖ καὶ σὲ ἔργα. Κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιὰ τὴ διάδοσι τῆς χριστιανικῆς πίστεως μεταξὺ τῶν ὁμοεθνῶν του· καὶ προσεύχεται θερμὰ γιὰ τὴν πρόοδο τῶν πιστῶν καὶ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν πεπλανημένων καὶ ἀδιαφόρων, ὥστε τὸ ἔθνος νὰ γίνη «λαὸς Θεοῦ»."

[π. Κων. Παπαγιάννη. Ομιλίες στην προς Ρωμαίους επιστολή. Υπό έκδοση]  

Πνευματική υγεία και αρρώστια

«Η ηθική και πνευματική κατάσταση της ανθρωπότητος αντικατοπτρίζονται στη δομή της κοινωνίας και τα πολιτικά γεγονότα. Τα ορατά ιστορικά γεγονότα είναι συμπτώματα πνευματικής υγείας ή αρρώστιας, με άλλα λόγια προέκταση ή αντανάκλαση όσων διαδραματίζονται στον πνευματικό κόσμο. Για τον λόγο αυτό είναι φυσικό στους χριστιανούς να διακονούν την ανθρωπότητα πρωτίστως πνευματικά. Με τη θεραπεία των ανθρώπων στο πνεύμα, εισάγεται ταυτόχρονα τάξη και ειρήνη στο επίπεδο της οικογένειας, της κοινωνίας, της πολιτείας».

 [Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ. Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής.

Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ 2011, σελ. 245]

Η σιωπή του Θεού

«Συχνά ο Θεός δεν απαντά στις προσευχές μας. Σιωπά. Πολλοί εκλαμβάνουν τη σιωπή Του ως ένδειξη του ότι ο Θεός «δεν υπάρχει», «πέθανε». Αν όμως σκεφτόμασταν  σε ποια θέση φέρνουμε τον Θεό με τα πάθη μας, τότε θα βλέπαμε ότι Αυτός δεν έχει άλλη επιλογή, παρά μόνο να σιωπήσει. Ζητάμε από Αυτόν να μας υποστηρίξει στις αδικίες μας. Δεν μας ενοχοποιεί φανερά. Μας αφήνει να πορευθούμε στους πονηρούς δρόμους μας και να θερίσουμε τους καρπούς των προσωπικών μας αμαρτιών. Αν όμως στραφούμε προς Αυτόν με μετάνοια, τότε έρχεται γρήγορα, γρηγορότερα από όσο περιμέναμε.
     Συνεπώς η σιωπή του Θεού είναι απάντηση στις αδικίες μας, η πιο εύγλωττη, η πιο ευγενική. Διώξαμε από τη ζωή μας τον Θεό-Λόγο, τον λόγο του Θεού. Παραμελήσαμε τον λόγο αυτό, και να, θερίζουμε τις συνέπειες του έργου μας». 

[Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ. Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής. 

Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ 2011, σελ. 156]

Θεομητορικό

«Η Τριαδική Θεότης μπορεί να κάνει τα πάντα. Μπορούσε επομένως να δημιουργήσει για τον Ιησού σάρκα εκ του μηδενός, όπως ‘εποίησε δερματίνους χιτώνας’ για τους Πρωτοπλάστους. Στην περίπτωση όμως της Ενσαρκώσεως ο Θεός χρησιμοποιεί και τον άνθρωπο σαν εργαλείο Του. Υψώνει τον άνθρωπο στην τιμή και την αξία του συνεργού. Η συνεργία της Θεοτόκου επομένως είναι υψίστη τιμή για τον άνθρωπο, αλλά και ακατάληπτη συγκατάβαση του Θεού. ‘Τον Θεό, για να φανερώσει την χρηστότητά Του, μόνη από όλα τα όντα τον εβοήθησε η Παρθένος... Ο Θεός... δεν βρήκε απλώς ένα όργανο που ταίριαζε κατά πάντα στο σκοπό Του, αλλά έναν ικανώτατο συνεργάτη, την μακαρία Παρθένο, κι έτσι εφανέρωσε τον εαυτό Του’. Η Θεοτόκος κατέχει την πρώτη θέση στην τιμητική παράταξη των συνεργών της Τριαδικής Θεότητος στο σχέδιο και το έργο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου και την ανακαίνιση του σύμπαντος κόσμου».

[Επισκόπου Ευθυμίου Στυλίου. Η Πρώτη, Θεομητορικό ημερολόγιο.

Εκδόσεις Σήμαντρο, Αθήνα 1980, σελ. 192-193]

Απιστία

«Τα θηρία είναι απόδειξη της πίστης μας. Πιστεύεις στον Κύριο; «Επί ασπίδα και βασιλίσκον επιβήση και καταπατήσεις λέοντα και δράκοντα» [Ψ. 90, 13], λέγει ο Θεός δια του ψαλμωδού. Και έχεις την εξουσία να πατείς δια της πίστεως πάνω σε όφεις και σκορπιούς. Ή δεν βλέπεις ότι, ενώ ο Παύλος μάζευε φρύγανα και τον δάγκασε η έχιδνα, δεν του προξένησε καμιά βλάβη διότι ο άγιος ήταν πλήρης πίστεως; [Πραξ. 28, 3-6]. Αν όμως είσαι άπιστος, να μη φοβάσαι περισσότερο το θηρίο αλλά την απιστία σου, με την οποία έκανες τον εαυτό σου υποχείριο σε κάθε καταστροφή».

[Μ. Βασιλείου, Ομιλία θ΄ εις την Εξαήμερον]

Αρετές και ψυχή

«Όπως κανένας λόγος δεν μας διδάσκει να μισούμε την ασθένεια, αλλά αυθόρμητα αποφεύγουμε όσα μας λυπούν, έτσι και στην ψυχή υπάρχει κάποια αδίδακτη τάση να αποφεύγει το κακό. Κάθε κακία είναι ασθένεια της ψυχής, ενώ η αρετή είναι κατάσταση υγείας. Καλώς όρισαν κάποιοι ότι η υγεία είναι η ευστάθεια των φυσικών ενεργειών. Και δεν θα απομακρυνθεί κανείς από την αλήθεια, αν ειπεί το ίδιο και για την ψυχική υγεία. Συνεπώς και η ψυχή, ακόμη και χωρίς να διδαχθεί, επιθυμεί εκείνο που της αρμόζει και της είναι φυσικό. Γι’ αυτό και όλοι επαινούν την σωφροσύνη, και αποδέχονται την δικαιοσύνη, και θαυμάζουν την ανδρεία, και θεωρούν περισπούδαστη τη φρόνηση. Οι αρετές δε αυτές είναι περισσότερο οικείες στην ψυχή απ’ ό,τι η υγεία στο σώμα».

[Μ. Βασιλείου. Ομιλία θ΄ εις την Εξαήμερον]

Συμπεριφορά προς τα ζώα

«Κτήνη σοί ἐστιν, ἐπισκέπτου αὐτά, καὶ εἰ ἔστι σοι χρήσιμα, ἐμμενέτω σοι» (ζ΄ 22). Ἂν ἔχης κατοικίδια ζῶα, νὰ φροντίζης γι᾿ αὐτά, καὶ ἂν σοῦ εἶναι χρήσιμα, νὰ μένουν κοντά σου. Πόσο χρήσιμα ἦταν τὰ ζῶα σὲ περασμένες ἐποχὲς μᾶς εἶναι γνωστό, ἀφοῦ καὶ μέχρι τὶς ἡμέρες μας ἦταν σὲ μεγάλο βαθμὸ ἀναγκαῖα. Μὲ αὐτὰ γίνονταν οἱ γεωργικὲς ἐργασίες, οἱ μεταφορὲς καὶ τὰ ταξίδια. Ἦταν ἀκόμη οἱ φύλακες τοῦ ἀνθρώπου καὶ οἱ σύντροφοί του. Ἦταν λοιπὸν συμφέρον του νὰ προστατεύη τὰ ζῶα του καὶ νὰ φροντίζη γι᾿ αὐτά, ὥστε νὰ εἶναι ἱκανὰ νὰ τοῦ προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους. Πέρα ὅμως ἀπὸ τὴ χρησιμότητα τῶν ζώων ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ τὰ βλέπη καὶ νὰ τὰ μεταχειρίζεται μὲ ἀγάπη καὶ στοργή. Ἡ Γραφὴ λέει ἀλλοῦ: «Δίκαιος οἰκτείρει ψυχὰς κτηνῶν αὐτοῦ» (Παροιμ. ιβ΄ 10). Ὁ καλὸς ἄνθρωπος πονάει τὰ ζῶα του καὶ ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴ ζωή τους καὶ τὴ συντήρησί τους. Ἔχει καρδιὰ λεπτὴ καὶ πονετική, ποὺ ἐνδιαφέρεται ὄχι μόνο γιὰ τὸν πλησίον, γιὰ τὰ λογικὰ δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὰ ἄλογα δημιουργήματά του. Τὰ ἀγαπᾶ καὶ αὐτά, γιατὶ εἶναι βοηθοί του, εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὰ ὁποῖα ἐνδιαφέρεται ἡ θεία πρόνοια. Ἡ σκληρότης πρὸς τὰ ζῶα δείχνει ἄσπλαγχνο καὶ βάρβαρο χαρακτῆρα, ἐνῶ ἡ ἀγάπη καὶ στοργὴ πρὸς αὐτὰ εἶναι δεῖγμα εὐγενοῦς καὶ καλλιεργημένης ψυχῆς. Φυσικὰ δὲν πρέπει νὰ φτάνουμε σὲ ὑπερβολὴ καὶ κατάχρησι τῆς ζωοφιλίας, ὥστε νὰ ἀγαποῦμε περισσότερο τὰ ζῶα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ φροντίζουμε ὑπερβολικὰ γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὴν περιποίησι τῶν ζώων, ἀδιαφορώντας γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὴν ψυχὴ τοῦ συνανθρώπου μας. Τὴν προτεραιότητα στὴν ἀγάπη μας πρέπει νὰ ἔχη ὁ ἄνθρωπος, ὁ ἀδελφός μας, «ὑπὲρ οὗ Χριστὸς ἀπέθανε» (Ρωμ. ιδ΄ 15).

[π. Κων. Παπαγιάννη. Ομιλίες στην Σοφία Σειράχ.

Εκδόσεις Περιβόλι της Παναγίας 2019. Ομιλία 17η]