Κρυφοδαγκανιάρηδες

«Έτσι και για μας τους Έλληνες. Περάσανε από την πλάτη μας άγριες ανεμοζάλες κάθε λογής, αγριανθρώποι σκληροί, φονιάδες με σπαθιά, με κοντάρια και μ’ άρματα κάθε λογής, Πέρσες, Αλαμάνοι, Φράγκοι, Αραπάδες, Τούρκοι κι άλλοι. Μας σφάζανε, μας κομματιάζανε, μας κρεμάζανε, μας σουβλίζανε, μα δεν πεθάναμε, γιατί μας ατσάλωνε ο αγώνας, δίναμε φωτιά στη φωτιά, είχαμε να κάνουμε με οχτρούς φανερούς και σκληρούς.

     Τώρα όμως, στον σημερινό καιρό, οι εχθροί αλλάξανε όψη, γινήκανε κρυφοδαγκανιάρηδες, με το χαμόγελο στα χείλια, φίλοι δολεροί, που φαίνουνται άβλαβοι, μάλιστα κι ευεργέτες και καλόβουλοι. Τέτοια είναι τα αγαθά που έρχουνται με τις μηχανές και με τις άλλες ευκολίες, τα ηλεκτρικά πλυντήρια, τ’ αεροπλάνα, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η γύμνια και τα μπαιν-μιξτ, και τάλλα που θα μας ξεπαραλύσουν και θα μας αφήσουνε χωρίς θρησκεία, χωρίς παράδοση, χωρίς οικογένεια, χωρίς τίποτα δικό μας». 

[Φ. Κόντογλου, Μυστικά Άνθη, Εκδόσεις Αστήρ 1977, σ. 12].

Χαρμολύπη

'Ο πόνος μέσα στη ζωή του ανθρώπου είναι το πιο βαθύ πράγμα. Και σ' άλλον δίνει αφορμή για δύναμη και για μεγάλα έργα κι άλλον τον μαραζώνει και τον κουρελιάζει. Άλλον τον ανεβάζει ψηλά κι άλλον τον πλακώνει τόσο βαρειά, που να μη μπορεί πια να σηκωθεί.

    Ο πόνος κατά τη χριστιανική θρησκεία είναι δυο λογιών, πόνος κατά Θεόν και πόνος κατά κόσμον. Ο πρώτος είναι ο πόνος που νοιώθει ο πνευματικός άνθρωπος, δηλαδή εκείνος που έχει πίστη στον Θεό, ενώ ο δεύτερος είναι ο πόνος που νοιώθει ο σαρκικός άνθρωπος που δεν έχει πίστη. Ο πρώτος είναι ο πόνος που τον γλυκαίνει η ελπίδα, ο δεύτερος είναι ο πόνος που τον κάνει ανυπόφερτον η απελπισία. Ο πρώτος κάνει τον άνθρωπο να ταπεινωθεί, να φχαριστήσει και να μαζευτεί στον βυθό του εαυτού του, ενώ ο δεύτερος τον κάνει να επαναστατήσει και να βλαστημήσει.'

[Φ. Κόντογλου. Μυστικά άνθη. Εκδόσεις Αστήρ 1977, σ. 323] 

Συγκρίσεις

"Κι απ' τους ψηλούς κι απ' τους κοντούς απέχουν ίδια τ' άστρα".

     ... Ο λόγος μοιάζει ν' απευθύνεται στους "ψηλούς", για να τους συνετίσει, να τους προτείνει άλλη μονάδα σύγκρισης για να μετρήσουν το αληθινό ανάστημά τους.

      Η φράση θέλει αποδέκτη και τον άνθρωπο τον "κοντό", για να αναμετρηθεί μ' εκείνα που περισσότερο τον ξεπερνάνε, αλλά δεν θέλει, δεν επιλέγει ούτε να τα ξέρει.

     Σε όποια περίπτωση απ' τις δυο, θα μπορούσε να γίνει βάση για μια πρώτη αλληλοπαραδοχή, που τόσο έχουμε ανάγκη...

     Αν δεν βάλουμε σημείο αναφοράς που ν' απέχει απ' όσα πετύχαμε ή δεν πετύχαμε, ν' απέχει από μας τους καθημερινούς ψηλούς-κοντούς ανθρώπους τόσο πολύ όσο τ' άστρα, φαίνεται τελικά πώς δεν μπορούμε να τα βρούμε ούτε μέσα μας ούτε μεταξύ μας...

[Από το περιοδικό Η Δράση μας. Τεύχος 492, Οκτώβριος 2011, σ. 306]

Περί πάτρης

 

Γνωστό το κείμενο, που αντιγράφω από το ιστολόγιο ΑΚΤΙΝΕΣ (δική μου η χρωματική υπογράμμιση):

«Τό εκήρυξεν ο θείος Όμηρος πρό ετών τρισχιλίων: Είς οιωνός άριστος!... Αλλά τίς έβαλεν εις πράξιν τήν συμβουλήν τού θειοτάτου αρχαίου ποιητού; Εκ τής παρούσης ημών γενεάς τίς ημύνθη περί πάτρης;

Ημύνθησαν περί πάτρης οι άστοργοι πολιτικοί, οι εκ περιτροπής μητρυιοί τού ταλαιπώρου ωρφανισμένου Γένους;

Άμυνα περί πάτρης δέν είναι αι σπασμωδικαί, κακομελέτητοι καί κακοσύντακτοι επιστρατείαι, ουδέ τά σκωριασμένης επιδεικτικότητος θωρηκτά.

Άμυνα περί πάτρης θά ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία τών θεσμών, η εθνική αγωγή, η χρηστή διοίκησις, η καταπολέμησις τού ξένου υλισμού καί τού πιθηκισμού, τού διαφθείραντος τό φρόνημα καί εκφυλίσαντος σήμερον τό έθνος, καί η πρόληψις τής χρεωκοπίας.

Τίς ημύνθη περί πάτρης;

Καί τί πταίει η γλαύξ, η θρηνούσα επί ερειπίων; Πταίουν οι πλάσαντες τά ερείπια.

Καί τά ερείπια τά έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται τής Ελλάδος.

...Καί πάλιν τί χρειάζονται οι οιωνοί; Οιωνοί είναι τά πράγματα.

Μόνον ο λαός λέγει. Κάθε πέρσυ καί καλλίτερα.

Άς ευχηθώμεν τό ερχόμενον έτος νά μή είναι χειρότερον...».

 

(Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Έφ. «Ακρόπολις», 1 Ιάν. 1896)

Εκκλησιαστική Παρέμβαση –Μαίος 2011  

Κακοδαιμονία

Ο φιλόσοφος Στέλιος Ράμφος συμφωνεί ότι αυτό που φταίει για το χάλι μας είναι το πολιτισμικό πλαίσιο της κοινωνίας μας, που εμποδίζει την ατομική δημιουργία. Ζούμε σε χώρα όπου η παιδεία απαιτεί αποστήθιση, το πολιτικό σύστημα απαιτεί αναξιοπρέπεια, η κοινωνική προαγωγή απαιτεί συμβιβασμούς αρχών. Ο τυχόν καινοτόμος θα πρέπει να μην κάνει τίποτε, για να μη δυσκολέψει τους βολεμένους. «Δεν είναι ανάγκη να αλλάξει κανείς χαρακτήρα» συμπεραίνει ο κ. Ράμφος. «Θα αρκούσε να κάνει ο Έλληνας και στην Ελλάδα ό, τι κάνει στην Αμερική ή στην Ευρώπη. Εκεί εντάσσεται σε έννομη τάξη και αλλάζει χωρίς να αλλοιώνεται. Εξ ου και όταν επιστρέφει στην Ελλάδα ή χειροτερεύει πάλι ή φεύγει οριστικά επειδή δεν μπορεί να υποφέρει την ανομία της». 

[Δ. Γουσέτης, Καθημερινή 7/9/2011]

Η δημοκρατία της ατιμωρησίας

«Στην Ελλάδα από την εποχή της δικτατορίας και µετά θεωρούµε ως δηµοκρατική κατάκτηση την ατιµώρητη παραβίαση των νόµων. Δηλαδή στην Ελλάδα θεωρούµε ότι έχουµε δηµοκρατία όταν δεν σεβόµαστε τη δηµοκρατία, που είναι ταυτισµένη µε την τήρηση των νόµων, τους οποίους ψηφίζει η πλειοψηφία και οφείλει να σέβεται το σύνολο των πολιτών».

Γιάννης Μαρίνος (ΒΗΜΑ 21/8/2011)

Κρίση Θεού και κρίση ανθρώπων

Κάποτε στο Άγιον Όρος ήταν ένας μοναχός που διέμενε στις Καρυές. Έπινε καθημερινά και μεθούσε και γινόταν αιτία να σκανδαλίζονται οι προσκυνητές. Κάποια στιγμή πέθανε και ανακουφισμένοι κάποιοι πιστοί πήγαν στον γέροντα Παϊσιο να του πουν με ιδιαίτερη χαρά ότι επιτέλους λύθηκε αυτό το τεράστιο πρόβλημα.
Ο π. Παϊσιος τους απάντησε ότι γνώριζε για το θάνατο του μοναχού, αφού είδε ολόκληρο τάγμα αγγέλων που ήρθαν να παραλάβουν την ψυχή του.
Οι προσκυνητές απόρησαν και διαμαρτυρήθηκαν και κάποιοι προσπαθούσαν να εξηγήσουν στον γέροντα Παΐσιο για ποιον ακριβώς μιλούσαν, νομίζοντας ότι δεν κατάλαβε ο γέροντας.
Ο γέροντας Παΐσιος τους διηγήθηκε:
"Ο συγκεκριμένος μοναχός γεννήθηκε στη Μ. Ασία, λίγο πριν την καταστροφή όταν οι Τούρκοι μάζευαν όλα τα αγόρια. Για να μην το πάρουν από τους γονείς του, αυτοί το έπαιρναν μαζί τους στο θερισμό και για να μην κλαίει, του έβαζαν λίγο ρακί στο γάλα για να κοιμάται. Ως εκ τούτου μεγαλώνοντας έγινε αλκοολικός.
Κάποια στιγμή και μετά από αποτρεπτικές απαντήσεις από διάφορους γιατρούς να μην κάνει οικογένεια, ανέβηκε στο Όρος και έγινε μοναχός. Εκεί βρήκε γέροντα και του είπε ότι είναι αλκοολικός. Του είπε ο γέροντας να κάνει μετάνοιες και προσευχές κάθε βράδυ και να παρακαλεί την Παναγία να τον βοηθήσει να μειώσει κατά 1, τα ποτήρια που έπινε.
Μετά ένα χρόνο κατάφερε με αγώνα και μετάνοια να κάνει τα 20 ποτήρια που έπινε, 19 ποτήρια. Ο αγώνας συνέχισε με την πάροδο των χρόνων και έφτασε τα 2-3 ποτήρια, με τα οποία όμως πάλι μεθούσε."
Ο κόσμος έβλεπε χρόνια ένα αλκοολικό μοναχό που σκανδάλιζε τους προσκυνητές, ο Θεός έβλεπε ένα αγωνιστή μαχητή που με μεγάλο αγώνα αγωνίστηκε να μειώσει το πάθος του.

Μνήμη θανάτου

‘Επειδή δεν ξέρουμε πότε θα παρθεί η απόφαση, να την έχουμε στο μυαλό μας. Θα πεθάνουμε. Πού θα πάμε; Απορώ και με τον εαυτό μου. Βρε ταλαίπωρε άνθρωπε, δεν μπορείς να συνειδητοποιήσεις ότι μέσα σε λίγα λεπτά θα φύγεις; Έφυγες. Πού θα πάς; Στην άλλη ζωή. Θα γυρίσεις εδώ; Όχι. Τελειώνει εκείνη; Όχι. Θα περάσεις από το δικαστήριο; Ναι. Γιατί δεν τακτοποιείσαι τώρα, να προπαρασκευασθείς για να περάσεις σωστά στον άλλο κόσμο όπου θα ζήσεις αιώνια; Εδώ φροντίζεις για όλα, για την υγεία σου, για εκείνο, για το άλλο, για όλα φροντίζεις, αλλά για την ψυχή σου δεν φροντίζεις. Ναι, δεν φροντίζω. Γιατί; Γιατί είναι η ανθρώπινη αδυναμία, είναι και ο διάβολος, μας παρασύρουν και οι επιθυμίες μας, και δεν προετοιμαζόμεθα γενναία. Πίστεψέ το ότι φεύγεις από τη ζωή και αφήνεις πίσω τον κόσμο. Αυτή είναι η αλήθεια.’

[Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου. Η τέχνη της σωτηρίας, 

τόμος Α΄. Ι. Μ. Φιλοθέου 2005, σ. 189]

Καλοπέραση ή αξιοπρέπεια;

Συνιστώ για ανάγνωση ολόκληρο το κείμενο του Αντώνη Ανδρουλιδάκη με τίτλο ‘Πιρουέτες στην άκρη του Ζαλόγγου‘, όπως το βρήκα στον ‘Λιθο...Βόλο’. Παραθέτω κάποια σημαντικά αποσπάσματα (οι υπογραμμίσεις δικές μου):

«Το έλλειμμα μας δεν είναι –πρωτίστως- οικονομικό. Όπως ακριβώς και το χρέος μας δεν είναι ένα κάποιο λογιστικό μέγεθος. Δεν είναι τα λεφτά που μας λείπουν. Είναι το μεδούλι του τόπου που αφανίστηκε. Αυτό οφείλουμε να επανεφεύρουμε. Αυτό είναι το χρέος μας. Το πρόβλημα της χώρας, δεν είναι “πως θα πάμε το άλογο να πιει νερό”, κατά πως χτυπιούνται οι αγωνιούντες κονδυλοφόροι του συστήματος... Το πρόβλημα είναι ότι το νερό είναι και θολό και νοθευμένο με διαόλους, που ‘λεγε κι η γιαγιά μου. Γι’ αυτό και ένα νέο συλλογικό όραμα μοιάζει ανέφικτο.
»Τί απαιτείται λοιπόν; Πριν απ’ όλα να διακοπούν άμεσα και δια ροπάλου τα χορευτικά στο χείλος του γκρεμού, από τις αστείες φιγούρες που αυτο-αποκαλούνται πολιτικό προσωπικό. Δεύτερον, να ξεθολώσουμε το νερό. Δηλαδή, επανιεράρχηση των προτεραιοτήτων της κοινωνίας. Της κοινωνίας των ζωντανών αλλά και των πεθαμένων, κατά πως ορίζει ο τρόπος μας. Τρίτον, «πλήρωση» των ελλειμμάτων, με την σειρά που αυτά διαμορφώθηκαν. Με βάση της πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και μια νέα αυθεντική ιεράρχηση τους. Επιτέλους ας απαντήσει εμπράκτως ο Λαός τι θέλει. Λεφτά ή ελευθερία; Καλοπέραση ή αξιοπρέπεια; Ας απαντήσουμε δηλαδή, τι επιζητούμε πρώτο και τι θέλουμε δεύτερο. Όλα αυτά δεν μπορεί, όμως, να είναι ευχές ή αμπελοφιλοσοφίες. Καλώς ή κακώς κάθε ιεράρχηση προτεραιοτήτων του βίου, απαιτεί θυσία του υποδεέστερου στόχου χάριν του σπουδαιότερου. Και τα δυο μαζί, είναι κάτι σαν «καλύτερα πλούσιος και υγιής, παρά φτωχός και άρρωστος». Τα ζόρια έρχονται, όταν χρειάζεται να διαλέξεις. Και αφού διαλέξεις, τα βάζεις όλα ετούτα σ’ ένα χαρτί και τα κάνεις πρόγραμμα, με αρχή, μέση και τέλος. Με στόχους και αντικειμενικούς σκοπούς. Με λειτουργικές, τακτικές και στρατηγικές αποφάσεις. Με αναγκαία μέσα και πόρους. Με χρονοδιαγράμματα. Με ανθρώπους έτοιμους να πεθάνουν για να τα υποστηρίξουν. Και τότε τίποτα –καθώς ξέρουμε από τον τρόπο μας- δεν μπορεί να σε εμποδίσει».

Το Λάθος μου

Κάνω ένα λάθος πάντα στη ζωή μου.

Στενοχωρήθηκε ποτέ κανείς επειδή τα κάστανα έχουν εξωτερικά βελόνες,

που τρυπούν;

Τα καρύδια πράσινη, χονδρή σάρκα,

που μαυρίζει τα χέρια;

Τα αμύγδαλα, τα φουντούκια, σκληρό περίβλημα;

Το σιτάρι βελόνες;

Τα φραγκόσυκα αγκάθια;

Κανείς. Ποτέ.

Απλά και ειρηνικά τα παραμερίζουν όλα τούτα

και παίρνουν και γεύονται τον ωραίο θρεπτικό καρπό τους.

Εγώ όμως στέκομαι μόνο σ’ αυτά τα εξωτερικά των συνανθρώπων μου,

των οικείων μου, των αδελφών μου.

Στη λίγη σκληράδα στον τρόπο.

Στο λίγο τσίμπημα στην ψυχή.

Στα λίγα αγκαθάκια στη συνεργασία.

Και στενοχωρούμαι.

Δεν τα παραμερίζω να πάω στον καρπό της ψυχής των άλλων.

Και έτσι, μένω νηστικός.

Κάνω το λάθος που δεν κάνει κανείς για τους καρπούς.

Και το κάνω για τις αδελφές ψυχές:

Τι κρίμα!...

Ιωσήφ Αγαπητός

Κλυδώνιον

Διαχρονικός και επίκαιρος πάντα ο Ιερός Χρυσόστομος, όπως και στο παρακάτω απόσπασμα:

‘Βλέπω να μαίνεται η θάλασσα παντού, να αναμοχλεύεται από τα βάθη της αβύσσου... Βλέπω τα σανιδώματα των πλοίων διαλυμένα, σπασμένα τα κατάρτια, σκισμένα τα πανιά, τα κουπιά πεσμένα από τα χέρια των κωπηλατών, τους καπετάνιους αντί να κρατούν γερά το τιμόνι, να κάθονται στο κατάστρωμα με τα χέρια πλεγμένα γύρω απ’ τα γόνατα, αδύναμοι μπρος στα γινόμενα, να κλαίνε, να ολολύζουν, να ολοφύρονται μοναχά. Μήτε ουρανό ξεχωρίζω, μήτε πέλαγο μακριά, μήτε μια μικρή έστω σπίθα φωτός. Παντού βαθύ σκοτάδι, αδιαπέραστο, πηχτό, τόσο που δεν βλέπεις τον διπλανό σου...
Ωστόσο, παρότι όλα αυτά τα βλέπω και τα γνωρίζω πολύ καλά, δεν απελπίζομαι... καθώς αναλογίζομαι ότι ο Κυβερνήτης του κόσμου μπορεί να κατανικήσει κι αυτή την τρικυμία και όλα της τα δεινά, να σταματήσει αυτή την αναταραχή με ένα του νεύμα μοναχά! Τώρα, αν δεν το κάνει αμέσως και από την αρχή, είναι γιατί αυτή την τακτική ακολουθεί, να μη καταλύει αμέσως τα δεινά, αλλά όταν αυξηθούν πολύ, φτάσουν στο απροχώρητο, και απογοητευθούν οι πιο πολλοί. Τότε συνηθίζει να παρεμβαίνει, να κάνει το θαύμα, να εκπλήσσει αποκαλύπτοντας τη μεγάλη του δύναμη, έχοντας στο μεταξύ δοκιμάσει την αντοχή και υπομονή όσων υπομένουν αυτά!’

[Ιωάννου Χρυσοστόμου, Επιστολή 7η προς την Ολυμπιάδα, παρ. 1α-β.  

Μετάφραση Αθ. Κοτταδάκη, Χριστιανική Στέγη Καλαμάτας 2009]

Αναστάσιμο

Ο Χριστός καλεί τους πάντες στη χαρά της Αναστάσεως.

Και για να το κάνει σαφές, το διατυπώνει θετικά δια του πάντες και αρνητικά δια του μηδείς:

Πάντες εισέλθετε εις την χαράν του Κυρίου.

Πάντες απολαύσατε του συμποσίου της πίστεως.

Μηδείς εξέλθη πεινών.

Μηδείς οδυρέσθω πταίσματα.

Μηδείς φοβείσθω θάνατον.

Ανέστη Χριστός, και νεκρός ουδείς επί μνήματος!

[Αρχιμ. Βασιλείου, Απολυτίκιον. Ι.Μ. Ιβήρων 2011, σ. 52]

Ψευδαίσθηση

‘Μόλις πιστέψης ότι είσαι κάτι στην αρετή ή στη γνώση, τότε τα χάνεις όλα και γίνεσαι αφορμή μολύνσεως, άσχετα αν νομίζης εσύ—ή και κάποιοι άλλοι—ότι είσαι υπόδειγμα αρετής και ανανεώσεως της πνευματικής ζωής’ 

[Αρχιμ Βασιλείου. Απολυτίκιον. Ι.Μ. Ιβήρων 2011, σελ. 23].

Λαός και κυβερνήτες

Για να υπάρχουν καλοί κυβερνήτες, πρέπει και ο λαός να είναι καλός, αφού από τον λαό βγαίνουν και ο λαός τους διαλέγει και τους ψηφίζει. Επομένως έχει μεγάλη σημασία ο λόγος της Γραφής: ‘Εν τω αγαπήσαι Κύριον τον λαόν αυτού έδωκέ σε επ’ αυτούς βασιλέα’ (Β' Παραλειπ. β΄11). Όταν ο Θεός αγαπά τον λαό του, του δίνει άξιους κυβερνήτες. Και για να αγαπήσει ο Θεός τον λαό, πρέπει να γίνει και ο λαός, λαός του Θεού, που θα είναι αφοσιωμένος σ’ Αυτόν και θα βαδίζει σύμφωνα με τα προστάγματά Του.

[Αρχιμ. Γ. Μπίζα. Ο πιο σοφός άρχοντας του κόσμου (ο Σολομών).

Εκδόσεις Σωτήρ 2010, σ. 124]

Κατάνυξη

‘Εν τω επικαλείσθαι με εισήκουσάς μου, ο Θεός της δικαιοσύνης μου, εν θλίψει επλάτυνάς με’

‘Απόστητε απ’ εμού πάντες οι εργαζόμενοι την ανομίαν, ότι εισήκουσε Κύριος της φωνής του κλαυθμού μου’

‘Φώτισον τους οφθαλμούς μου μήποτε υπνώσω εις θάνατον’

‘Αι θλίψεις της καρδίας μου επληθύνθησαν, εκ των αναγκών μου εξάγαγέ με’

‘Συ ει ο υπερασπιστής μου, Κύριε, εις χείρας σου παραθήσομαι το πνεύμα μου’

‘Μεθ’ ημών ο Θεός, γνώτε έθνη και ηττάσθε, ότι μεθ’ ημών ο Θεός’

‘Κύριε των δυνάμεων, μεθ’ ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των δυνάμεων, ελέησον ημάς’.

[Ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου]

Το περιεχόμενο της πίστης

‘Η πίστη της Εκκλησίας αναφέρεται σε πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα. Αυτό πρέπει πάντα να τονίζεται, και μάλιστα περισσότερο στον καιρό μας. Ούτε σε ιδέες πιστεύομε ούτε σε φιλοσοφικές θεωρίες και προκατασκευασμένα συστήματα, αλλά σε πρόσωπα και γεγονότα. Στο Θεό, που είναι τα υπερύμνητα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, και στα όσα έκαμε «ο Πατήρ δι’ Υιού εν Αγίω Πνεύματι», πρώτα στη δημιουργία του κόσμου κι ύστερα στην οικονομία της σωτηρίας του κόσμου. Αυτό το ‘πρώτα’ και το ‘ύστερα’ για το Θεό δεν φανερώνουν βέβαια χρονολογική σειρά, γιατί ενώπιον του Θεού τα πάντα είναι ενεστώτα και παρόντα, κι εκείνα που έγιναν κι εκείνα που θα γίνουν, όλα ο Θεός τα βλέπει να γίνονται τώρα’.

[Επισκόπου Διονυσίου Ψαριανού. Η Θεία Λειτουργία.
Αποστολική Διακονία 1986, σελ. 329]

Ονόματα και πρόσωπα

Σε μια ευχή της Πεντηκοστής, όταν ο ιερέας εύχεται για την ανάπαυση των ‘κεκοιμημένων’, μέσα στα άλλα λέει: ‘και κατάταξον τα πνεύματα αυτών και τα ονόματα εν βίβλω ζωής’. Η Εκκλησία δεν είναι μάζα και ανώνυμο κοπάδι, αλλά κοινωνία προσώπων και αδελφών, γνωστών με τα ονόματά τους. Τίποτα δεν είναι τόσο δικό μας και τίποτ’ άλλο δεν παίρνουμε μαζί μας, φεύγοντας από τούτο τον κόσμο, παρά ο καθένας το όνομά του. Και των ‘ζώντων’ και των ‘κεκοιμημένων’ τα ονόματα είναι γραμμένα στο βιβλίο του Θεού, και η Εκκλησία μας μνημονεύει με τα ονόματά μας κάθε φορά. Αυτό μας φέρνει πολύ κοντά και με τους ‘ζώντας’ και με τους ‘κεκοιμημένους’.

[Επισκόπου Διονυσίου Ψαριανού. Η Θεία Λειτουργία.
Αποστολική Διακονία 1986, σελ. 228]

Ανίερη συμμαχία

Πριν από περίπου 30 χρόνια κυκλοφόρησε ευρέως μια θεωρία που υποστήριζε (αν θυμάμαι καλά) ότι η δημοκρατία έχει τρεις πυλώνες, τρία φρούρια: το Κοινοβούλιο, τον συνδικαλισμό και την τοπική αυτοδιοίκηση. Δεν γνωρίζω αν και πόσο η θεωρία αυτή έχει επιστημονική βάση. Η εμπειρία όμως μας δείχνει ότι στην Ελλάδα τα τρία αυτά φρούρια όχι μόνο δεν προστάτευσαν τη δημοκρατία αλλά αντίθετα τη διέλυσαν, τη χρεοκόπησαν και την έριξαν στο χάος.

Τα κόμματα με τη δράση τους στο Κοινοβούλιο, τα συνδικάτα στους χώρους εργασίας και οι τοπικοί άρχοντες στους δήμους και στις κοινότητες δημιούργησαν σιγά σιγά μια συμμαχία, άλλοτε ρητή, άλλοτε σιωπηρή, με σκοπό την αλληλοεξυπηρέτηση των συμφερόντων και την αλληλοκάλυψη των παρανομιών. Μοιραία ανέχθηκαν και με τη συμπεριφορά τους ενθάρρυναν τη διαφθορά στον δημόσιο βίο, η οποία ταχύτατα επεκτάθηκε σε όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας και σε όλες τις κρατικές δραστηριότητες.

[Θ. Λιανός. Το τέλος μιας ανίερης συμμαχίας. ΒΗΜΑ 6/2/2011]

Ο επίκαιρος Μακρυγιάννης

Αν μας έλεγε κανένας αυτείνη την λευτεριά όπου γευόμαστε, θα παρακαλούσαμε τον Θεόν να μας αφήση εις τους Τούρκους άλλα τόσα χρόνια, όσο να γνωρίσουν οι άνθρωποι τι θα ειπή πατρίδα, τι θα ειπή θρησκεία, τι θα ειπή φιλοτιμία, αρετή, τιμιότη. Τις πρόσοδες της πατρίδας τις κλέβομεν, από υποστατικά δεν της αφήσαμεν τίποτας, σε “πηρεσίαν να μπούμεν”, ένα βάνομεν εις το ταμείον, δέκα κλέβομεν…

Αγοράζομεν πρόσοδες, τις τρώμε όλες. Χρωστούν είς το Ταμείον δεκαοχτώ ΄κατομμύρια ο ένας και ο άλλος. Οι αγωνισταί, οι περισσότεροι και οι χήρες κι αρφανά δυστυχούν. Πολυτέλεια και φαντασία – γεμίσαμαν πλήθος πιανοφόρια και κιθάρες. Οι δανεισταί μας ζητούν τα χρήματα τους, λεπτό δεν τους δίνομεν από αυτά – κάνουν επέμβασιν εις τα πράγματά μας. Και ποτές δεν βρίσκομεν ίσιον δρόμον. Πως θα σωθούμε εμείς μ’ αυτά και να σκηματιστούμεν εις την κοινωνίαν του κόσμου ως άνθρωποι; Ο Θεός ας κάμη το έλεός του να μας γλητώση από τον μεγάλον γκρεμνόν όπου τρέχομεν να τζακιστούμεν.

[Στρατηγός Μακρυγιάννης, αντιγραφή
από την ιστοσελίδα 'Ενωμένη Ρωμηοσύνη']

Δώρα από το παρελθόν

«Είμαστε παιδιά που μεγαλώσαμε συγκατοικώντας με παππούδες και γιαγιάδες, ίσως ακόμη και με θείους και θειάδες, συχνά με προσωπικό ή και νταντάδες. Τα άτομα αυτά κατείχαν κλιμακωτά και διαφοροποιημένες θέσεις ποικίλου κύρους. Αρχίζοντας από το δυσθεώρητο ύψος όπου έστεκε ο Θεός,η Πατρίδα και - σχεδόν μαζί τους- οι γονείς, ακολουθούσαν πρόσωπα τα οποία είχαν όλα το δικαίωμα να μας νουθετούν. Εξ αυτών μερικά είχαν επιπροσθέτως το δικαίωμα και να μας τιμωρούν, ενώ τα ίδια αυτά πρόσωπα αλλού είχαν την ανάγκη ακόμη κι ενός μικρού παιδιού.

Το αίσθημα της ασφάλειας, ο σεβασμός στον κόπο του άλλου- αυτό εμείς τότε το μαθαίναμε αυτομάτως. Οι δουλειές του σπιτιού δεν είχαν τελειωμό, οι εξωτερικές δουλειές επίσης. Οι γονείς δεν δίσταζαν να βάλουν τα παιδιά τους να βοηθήσουν- στις αγροτικές οικογένειες τα παιδιά δούλευαν σαν μεγάλοι και συχνά απάνθρωπα. Σήμερα ένα πλήθος πράγματα γίνονται άκοπα και ο καθημερινός μόχθος των γονιών καθόλου δεν υμνείται- δεν αναφέρεται καν στο παιδί - ούτε ακόμη περισσότερο του αναφέρεται ποτέ τίποτα για το τι χρωστάει στους γονείς του.

Το περίεργο είναι ότι κάτι μεταξύ δειλίας και αιδημοσύνης εμποδίζει τους γονείς να λένε πως και η καρδιά στεγνώνει,πως γίνεται κι αυτή έρημη χώρα όταν δεν την ποτίζουν αισθήματα αγάπης και σεβασμού- και ανάμεσά τους ο σεβασμός στον κόπο του άλλου. Και πρώτα απ΄ όλα στον κόπο των γονιών τους.

Η αγάπη του Θεού, που τότε κανείς δεν διενοείτο να αμφισβητήσει, ακριβώς όπως και τα καθήκοντα προς την πατρίδα, το αίσθημα της ασφάλειας, η ποικιλία των χώρων, ο σεβασμός στον κόπο του γονιού, η συμμετοχή του κάθε μέλους της οικογένειας στον κοινό αγώνα για τον επιούσιο και για την κοινωνική εκτίμηση, η συνείδηση της ποικιλίας των ιεραρχιών στη ζωή και στην κοινωνία που τα παιδιά λάβαιναν εξαρχής, αυτά κι ίσως μερικά άλλα μάς ετοίμαζαν καλύτερα για τον κόσμο που θα συναντούσαμε βγαίνοντας από τα σπίτια και τα σχολεία μας. Ρητό ή απόφθεγμα που να υποδηλώνει τα δικαιώματά μας δεν νομίζω να άκουσα ποτέ μου.

Εκείνες οι γενεές, αυτοί που βρέθηκαν μεταπολεμικά νέοι, αυτοί ήταν που με την άπειρη δουλειά τους έφεραν μια Ελλάδα όπου τα μισά χωριά ήταν καμένα, όπου δεν είχε απομείνει ούτε γέφυρα,ούτε λιμάνι, ούτε πλοίο, ούτε εργοστάσιο, ούτε καν μουλάρι, την έφεραν λοιπόν τη ρημαγμένη εκείνη Ελλάδα, την ξανάστησαν στα πόδια της».

[Από το βιβλίο της Αθηνάς Κακούρη "Με τα χέρια σταυρωμένα".
Το παράθεμα είναι του Γιάννη Μαρίνου από το ΒΗΜΑ]